Pijn bij dieren. Een gevoelig onderwerp waar vrijwel elke diereigenaar mee te maken krijgt. In mijn praktijk kom ik het vaak tegen. Maar ook bij mijn hond Scott (bijna 16 jaar) liep ik tegen pijnklachten aan. Tijd dus om even wat dieper in de pijn te duiken.
Hoe ontstaat pijn?
Pijn kan verschillende oorzaken hebben, zoals beschadiging van lichaamsweefsels of zenuwen, maar ook kou of hitte. Er is acute pijn (zoals een steek van een bij) of chronische pijn (zoals artrose). Bij pijn komen stoffen vrij waaronder prostaglandine. Deze prikkelen de pijnreceptoren op de pijnzenuwen. Via deze zenuwen gaat er een signaal door het ruggenmerg naar de hersenen. De hersenen “vertalen” het signaal in pijn.
Het nut van pijn
Acute pijn dient als waarschuwing…doe hetgeen wat je net deed niet weer (zoals je neus in een wespennest steken). Pijn dient ook op een andere manier als waarschuwing om het aangedane lichaamsdeel te ontzien zodat het sneller kan herstellen. De stoffen die vrijkomen bij beschadiging van de lichaamsweefsels hebben naast het opwekken van pijnreactie ook andere functies zoals een ontstekingsreactie (o.a. uitschakelen van de ziekteverwekkers). Het immuunsysteem wordt geactiveerd, wat zorgt voor een spoedig herstel.
Pijnstilling
Je kunt je voorstellen dat pijnstilling bij acute pijn dus niet altijd gewenst is. Het dier gaat het aangedane lichaamsdeel te snel belasten wat een spoedig herstel in de weg kan staan. Maar we willen natuurlijk ook weer niet dan ons dier (te lang) pijn heeft. En tja waar ligt die grens? Bij chronische pijn is pijnstilling vaak wel gewenst. En dan is er nog de keuze op welke manier. Regulier of natuurlijk.
Reguliere pijnstilling
Reguliere pijnstilling heeft het voordeel dat het snel werkt, je ziet meestal na enkele dagen al dat de pijn is afgenomen. Echter de meeste reguliere pijnstillers zoals de NSAID (Non-steroidal Anti-Inflammatory Drugs) zoals Rimadyl en Metacam remmen het enzym cyclo-oxygenase (Cox). Deze is o.a. verantwoordelijk voor de aanmaak van prostaglandines. Dit betekent dat het niet alleen de pijnprikkel remt, maar ook het herstel vertraagt omdat het immuunsysteem (o.a. ontstekingsreactie) niet geactiveerd wordt. Niet zo handig dus bij acute pijn door trauma’s. Daarnaast hebben de prostaglandines een werking op o.a. de maag, nieren en de bloedstolling. Je kunt je voorstellen dat het remmen van de aanmaak van de prostaglandines een negatief effectief heeft op het hele lichaam, zeker als dit langere tijd gebeurt.
Enkele veel voorkomende klachten bij gebruik van NSAID’s zijn:
- Verminderde eetlust, misselijkheid en braken (darmontsteking)
- Diarree
- Lusteloosheid
- Nier– en leverschade
Natuurlijke pijnstilling
Natuurlijke pijnstillers hebben vaak een langere tijd nodig om in te werken op het lichaam voordat de pijnklachten af nemen. Er zijn diverse kruiden die ook de Coxwerking remmen, maar dit gebeurt op een selectieve manier waardoor het immuunsysteem evengoed geactiveerd wordt en het herstel wordt gestimuleerd. Daarnaast kan er met de juiste voeding, supplementen en aanvullende therapieën zoals TTouch, aromatherapie en homeopathie gezorgd worden voor het stillen van de pijn, ontspanning en herstel van de klacht. Daarbij kunnen we bij chronische klachten zoals artrose, met natuurgeneeskunde het ziekteproces vertragen.
In mijn praktijk heb ik al meerdere dieren, die op de reguliere pijnstilling stonden voor chronische pijnklachten, over kunnen zetten op natuurlijke pijnstillers. Daarnaast is het belangrijk dat ook de nieren en lever bij medicatiegebruik extra ondersteund worden, ook dit is goed mogelijk met natuurgeneeskunde. Zo beperk je de schade van de medicatie. Soms lukt het niet om een dier helemaal van de reguliere pijnstilling af te krijgen, maar vermindering van de medicatie en schade beperken is ook al een hele mooie stap. Lees hier het succesverhaal van kat Jochem met artrose.
Pijn bij je dier herkennen
Uit onderzoek blijkt dat dieren pijn fysiek op dezelfde manier voelen als wij mensen. Het lastige is dat ze het niet altijd duidelijk laten merken als ze pijn hebben. De meeste dieren laten van nature niet zien dat ze pijn hebben vanuit hun instinct. Het is namelijk niet handig als een roofdier ziet dat je pijn hebt, of een concurrent (bij roofdieren) ziet dat je makkelijk uit te schakelen bent. Voor ons als eigenaren maakt dit het herkennen van pijn extra moeilijk. Toch zijn er wel een aantal zaken die je mee kunt nemen om te checken of je dier pijn heeft.
Gedrag
Als eigenaar ken je je dier het beste. Je weet hoe het zich gedraagt in bepaalde situaties. Merk je veranderingen in het gedrag, zoals bijvoorbeeld uitvallen naar honden of katten, terwijl je dier dit voorheen nooit deed. Dan kan pijn de oorzaak zijn. Je dier voelt zich niet prettig, heeft pijn en is wellicht bang voor aanraking tijdens spel en houdt daarom andere honden op afstand. Hierbij wat mogelijke gedragsveranderingen op een rijtje:
- agressie (bijvoorbeeld bij het aanraken of in de buurt komen van de pijnlijke plek(ken)
- lusteloosheid (heel veel slapen)
- terugtrekken, veel minder contact zoeken met huisgenoten, soortgenoten.
- angst
- depressie
- likken of bijten op de pijnlijke plekken
- onrust, moeite met gaan liggen/slapen
Maar ook kun je fysieke veranderingen waarnemen ten gevolge van pijn zoals:
- minder beweeglijk zijn, kan ook heel subtiel zoals ineens net niet meer op de vensterbank kunnen
springen maar wel nog op de bank, of niet meer in de kattenbak kunnen stappen - minder eetlust
- meer warmte of juist kou op de pijnlijke plekken
- snellere ademhaling
- hijgen
- trillen
- vergrote pupillen
- andere houding zoals een bolle rug of andere gang om pijnlijke delen te ontzien
- piepen, kreunen, gillen af andere “afwijkende” geluiden
- vermagering, pijn kost het lichaam veel energie waardoor het dier afvalt
- gezichtsuitdrukking verandert
En wat subtielere veranderingen
- niet meer helemaal goed door kunnen uitschudden
- lichte huidtrilling bij het aanraken van de pijnlijke plekken
- protest bij omdoen deken, zadel of tuigje
- protesteert ineens bij het borstelen/kammen
- een reu die ineens zijn poot niet meer op tilt tijdens het markeren
- plotseling een andere lighouding
- niet meer naar beide kanten op kwispelen
Deze opsomming is nog lang niet compleet, maar geeft zo wel een beeld van welke veranderingen (subtiel of niet) dieren kunnen laten zien bij pijn.
Pijn bij dieren is een gevoelig onderwerp. Het is ontzettend moeilijk om aan te zien dat je dier pijn heeft. Maar toch is het soms verstandig om even af te wachten en te zien of het dier zelf kan herstellen, uiteraard alleen als het geen ernstig trauma is. Het even de tijd te geven..rust..het zelfgenezend vermogen de kans geven om het lichaam te herstellen. Lukt dit niet, dan zijn er tal van mogelijkheden om je dier te helpen met natuurgeneeskunde of reguliere geneeskunde of misschien wel met een combinatie.
Twijfel je of jouw dier pijn heeft?
Wil je iemand die even met je meekijkt?
Krijgt jouw dier reguliere pijnstilling en wil je samen op zoek naar een natuurlijk alternatief?
Neem dan contact op voor het maken van een afspraak voor een consult, ik help je graag verder.